Μη παραγωγική συσσώρευση στις ΗΠΑ: ένα νέο αναλυτικό πλαίσιο, Tomás N. Rotta

Συνεχίζουμε τη δημοσίευση μεταφράσεων επιστημονικών άρθρων για τον σύγχρονο καπιταλισμό – ιμπεριαλισμό με το άρθρο του Tomás N. Rotta, (Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς, Μ. Βρετανία) υπό τον τίτλο Μη παραγωγική συσσώρευση στις ΗΠΑ: ένα νέο αναλυτικό πλαίσιο (Unproductive Accumulation in the United States: A New Analytical Framework). Το άρθρο δημοσιεύθηκε με το ίδιο περιεχόμενο με αυτό της εκδοχής από την οποία το μεταφράσαμε στο Cambridge Journal of Economics, Volume 42, Issue 5, September 2018, Pages 1367–1392, https://doi.org/10.1093/cje/bex080.

Διαβάστε το μετεφρασμένο άρθρο και την εισαγωγή μου στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Μαρξιστικής Σκέψης "Γ. Κορδάτος"

Θεμελίωση μιας Μαρξιστικής Θεωρίας για την Πολιτική Οικονομία της Πληροφορίας: Εμπορικά Μυστικά και Πνευματική Ιδιοκτησία, η Παραγωγή της Σχετικής Υπεραξίας και η Εξαγωγή Φορο-Προσόδου, Jakob Rigi

 

Δημοσιεύουμε τη μετάφραση του άρθρου του Jakob Rigi (Κεντρικό Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, Βουδαπέστη, Ουγγαρία) στο περιοδικό tripleC με τον τίτλο Foundations of a Marxist Theory of the Political Economy of Information: Trade Secrets and Intellectual Property, and the Production of Relative Surplus Value and the Extraction of Rent-Tribute (Θεμελίωση μιας Μαρξιστικής Θεωρίας για την Πολιτική Οικονομία της Πληροφορίας: Εμπορικά Μυστικά και Πνευματική Ιδιοκτησία, η Παραγωγή της Σχετικής Υπεραξίας και η Εξαγωγή Φορο-Προσόδου).  Θεωρούμε το άρθρο αυτό μια πληρέστατη περιγραφή της φύσης των εισοδημάτων που προκύπτουν από την αξιοποίηση της πληροφορίας από το κεφάλαιο στον σύγχρονο καπιταλισμό. 

Διαβάστε το μεταφρασμένο άρθρο και την εισαγωγή του μεταφραστή στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Μαρξιστικής Σκέψης "Γ. Κορδάτος".

Η Διάκριση ανάμεσα στην Κοινωνική Αξία, στην Ατομική Αξία, στην Αξία Αγοράς και στην Τιμή Αγοράς στον Τόμο ΙΙΙ του Κεφαλαίου, Chai-on Lee

 

Διαβάστε την παρουσίαση και μετάφραση του άρθρου του Chai-on Lee στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Μαρξιστικής Σκέψης "Γ. Κορδάτος".

Ο ιμπεριαλισμός ή κρατικο-μονοπωλιακός καπιταλισμός …εντός των ιμπεριαλιστικών κρατών

Παραθέτουμε παρακάτω σύνδεσμο προς το πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ του tvxs.gr για τους αγροτικούς εποχιακούς εργάτες στις χώρες της ΕΕ, και το συνοδεύουμε με ένα σχόλιο για το τι αποκαλύπτει η συστηματική αναπαραγωγή εργασιακών σχέσεων αυτού του είδους για το σύγχρονο καπιταλισμό.

Διονύσης Περδίκης

Προτείνουμε, ως κύριο χαρακτηριστικό του σύγχρονου καπιταλισμού, τη διάρρηξη της τυπικής ελευθερίας και ισότητας που χαρακτηρίζει τις ισοδύναμες και ελεύθερες εμπορευματικές ανταλλαγές, ως -κατά τα άλλα- ουσιαστικό χαρακτηριστικό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής (ΚΤΠ στο εξής) [...]

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Μαρξιστικής Σκέψης "Γ. Κορδάτος".

Σχόλιο στο άρθρο του Π. Παπακωνσταντίνου για τις "Γεωπολιτικές αντιθέσεις στο σύγχρονο ιμπεριαλισμό"

Ενδιαφέρον άρθρο του -πολύ καλού- συντρόφου Π. Παπακωνσταντίνου για τον ιμπεριαλισμό, αλλά δυστυχώς με μεγάλες αδυναμίες που δείχνουν μια δυσκολία να αναθεωρήσει ο συγγραφέας προηγούμενες απόψεις του και ιδεολογικές βάσεις που έχουν αποδειχτεί αναλυτικά ανεπαρκείς.


Ενδεικτικά (βλ. σχετικές αναφορές στο τέλος):


1. Σωστά καταγράφει σε μια ιστορική αναδρομή τις δυσκολίες της υπάρχουσας μαρξιστικής βιβλιογραφίας για την κατανόηση του ιμπεριαλισμού ως στάδιο της ιστορικής ανάπτυξης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, στη βάση της εργασιακής θεωρίας της αξίας. Και σωστά αναφέρει το έργο του Χ. Γκρόσμαν ως θεμελιώδες για μια τέτοια σύνδεση.


2. Στη συνέχεια, όμως, οι θετικές βιβλιογραφικές του αναφορές σταματάνε στο έργο των Ντ. Χάρβεϋ και Α. Καλλίνικου, οι οποίοι μάλλον λειτουργούνε απολογητικά για πλευρές του σύγχρονου ιμπεριαλισμού, όπως αυτές που σχετίζονται με την υπερεκμετάλλευση της εργασίας στις καταπιεζόμενες (και αναπτυσσόμενες) χώρες - πχ βλ. το ντιμπέιτ μεταξύ Τζον Σμιθ και Ντ. Χάρβεϋ, αλλά και τη γενικότερη κριτική μαρξιστών όπως ο Μ. Ρόμπερτς και ο δικός μας Σ. Μαυρουδέας στις αναθεωρητικές αντιλήψεις του Ντ. Χάρβεϋ.
Δείχνει ο συγγραφέας να αγνοεί -αδικαιολόγητα πλέον μετά και το τελευταίο συνέδριο του Ιστορικού υλισμού στο Λονδίνο, τον Νοέμβριο του 2019, και τη σχετική με τον Ιμπεριαλισμό συνεδρία του- την πρόσφατη βιβλιογραφία για τον ιμπεριαλισμό και την υπερεκμετάλλευση της εργασίας από συγγραφείς όπως ο Τζον Σμιθ και ο Άντι Χίγκινμπότομ, οι οποίοι προτείνουν ακριβώς αυτό: μια θεωρία για τον ιμπεριαλισμό που εκκινεί από την εργασιακή θεωρία της αξίας και την παραγωγή της υπεραξίας, δηλ. την καρδιά του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.


3. Στην συνέχεια, και ενώ έχει αφήσει τρομερά κενά που να αφορούν στην ουσία του ιμπεριαλισμού, με αποτέλεσμα να μην μπορεί πρακτικά να ορίσει με σαφήνεια καμία από τις συναφείς έννοιες που έπονται λογικά σε μεταγενέστερα επίπεδα αφαίρεσης, επιστρέφει στις γνωστές προσωπικές του απόψεις που περιορίζονται στον ιμπεριαλισμό στις διεθνείς σχέσεις, προβαίνει σε χαρακτηρισμούς για διάφορους "ιμπεριαλισμούς" τους οποίους δεν κατονομάζει, για αντιδραστικούς εθνικισμούς τύπου "Πούτιν, Ορμπάν, Μόντι, Σι", όλοι μαζί σε μια ανάλυση "σαλάτα", και φυσικά, με μια φευγαλέα αναφορά στη νεφελώδη έννοια του "ολοκληρωτικού καπιταλισμού", χωρίς ουσιαστική (αυτο)κριτική, παρόλη την τρανταχτή της διάψευση στη σημερινή συγκυρία.

Ένας δρόμος ανασυγκρότησης του Κομμουνιστικού Κινήματος

Στο παρόν άρθρο σκιαγραφούμε συνοπτικά έναν δρόμο ανασυγκρότησης του Κομμουνιστικού Κινήματος (ΚΚ στο εξής) στη χώρα μας (Μέρος Β’), λαμβάνοντας υπόψη τη συγκεκριμένη κατάσταση της σημερινής ιστορικής συγκυρίας (Μέρος Α’).

Με αφορμή την Πρόταση Διαλόγου του Σύγχρονου Κομμ/κού Σχεδίου «Για τις Επαν/σεις και τον Κομμ/σμό του 21ου Αιώνα, Ζητήματα Στρ/κής».

Υποδεχτήκαμε με ενδιαφέρον την Πρόταση Διαλόγου (ΠΔ στο εξής) «Για τις Επαναστάσεις και τον Κομμουνισμό του 21ου Αιώνα, Ζητήματα Στρατηγικής» των συντρόφων του Σύγχρονου Κομμουνιστικού Σχεδίου. Πρόκειται για μια σημαντική συμβολή στον προβληματισμό που έχει ανοίξει για τη θεωρητική, πολιτική και οργανωτική ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος, τόσο στη χώρα μας, όσο και διεθνώς.

Αναμένοντας την ανάπτυξη μιας οργανωμένης σχετικής συζήτησης στα πλαίσια της συγκρότησης του Συντονισμού Δράσης και Διαλόγου των Κομμουνιστικών Δυνάμεων, και μετά από τη διαπίστωση συμφωνίας με μεγάλο μέρος των κατατεθειμένων θέσεων στην ΠΔ, το παρόν άρθρο καταγράφει πολύ συνοπτικά ορισμένα κομβικά σημεία κριτικής, και προτείνει εναλλακτικές ερευνητικές κατευθύνσεις, στα πλαίσια ενός συντροφικού διαλόγου. Ας σημειωθεί ότι ο υπογράφων είναι ο μόνος που φέρει την ευθύνη των όσων ακολουθούν. Προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάγνωση του κειμένου, έχουν μεταφερθεί σε εκτενείς σημειώσεις, τόσο οι βιβλιογραφικές αναφορές, όσο και τα όποια παραθέματα από την ΠΔ και τη βιβλιογραφία.

Διαβάστε το Μέρος Ι και το Μέρος ΙΙ.

Μπορείτε να διαβάσετε και τα δύο μέρη μαζί σε μορφή pdf.

Αποτίμηση των κινητοποιήσεων της Πρωτομαγιάς

Η φωτογραφία είναι από το ρεπορτάζ του imerodromos.gr

Γράφαμε τις παραμονές της Πρωτομαγιάς για την πραγματική και συμβολική σημασία της φετινής απεργίας τα εξής:

Στη φετινή Πρωτομαγιά πρέπει να δεχθεί ένα πλήγμα αυτή η προσπάθεια που γίνεται για να κυριαρχήσει στο λαό ένα είδος κοινωνικής συνείδησης φοβισμένης για τη ζωή της, κλεισμένης στον εαυτό της στη προσπάθεια για ατομική επιβίωση, και πλήρως υποταγμένης στη καπιταλιστική εξουσία.

Στο άρθρο αυτό προσπαθήσαμε να συμπυκνώσουμε την άποψή μας ότι

·       οι πραγματικές, ας πούμε υλικές, πλευρές της αντιπαράθεσης με τη κυβέρνηση και την αστική τάξη,

·       και οι συμβολικές, αυτές δηλαδή που αφορούν τη διαμόρφωση της κοινωνικής συνείδησης,

βρίσκονται μεταξύ τους σε διαλεκτική σχέση, της οποίας ο συνδετικός κρίκος είναι η μαζική κινητοποίηση του λαού στη βάση

·       απολύτως αναγκαίων αιτημάτων-στόχων (υγειονομικών, οικονομικών, δημοκρατικών), και

·       ενός πολιτικού σχεδίου ανατροπής της κυβερνητικής πολιτικής και σωτηρίας του λαού από τη διπλή υγειονομική και οικονομική κρίση που πυροδοτεί η πανδημία του κορονοϊού.

Αυτή θεωρούμε ότι είναι η εργατική και λαϊκή πολιτική για την περίοδο αυτή, και συμπυκνώνεται στο σύνθημα

«Ο λαός θα σώσει τον λαό.

Αλληλεγγύη, οργάνωση κι αγώνας,

για υγεία, δουλειά, δικαιώματα»

Χωρίς να μηδενίζουμε το γεγονός ότι με τις κινητοποιήσεις που τελικά γίνανε έγινε μια κάποια καθυστερημένη αρχή σε μια τέτοια κατεύθυνση, ότι η κινητοποίηση πχ του ΠΑΜΕ/ΚΚΕ είχε απήχηση και εξέπεμψε κάποια θετικά «συμβολικά» μηνύματα, ή ότι έγινε προσπάθεια από ορισμένες κομμουνιστικές οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς (κυρίως ΝΑΡ/ΑΝΤΑΡΣΥΑ) να κινητοποιηθεί κάποιος κόσμος, δυστυχώς θεωρούμε ότι οι κινητοποιήσεις σημαδεύτηκαν από έναν ετεροκαθορισμό από την αστική πολιτική.

Η πραγματική, αλλά και συμβολική, σημασία της φετινής Πρωτομαγιάς

Διαβάστε το άρθρο μου στη σελίδα του Συλλόγου Μαρξιστικής Σκέψης "Γ. Κορδάτος"...

Ατομικές ελευθερίες ή δημόσια υγεία; Ο διάβολος κρύβεται στη «πολεμική οικονομία».

Διαβάστε το άρθρο στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Μαρξιστικής Σκέψης "Γ. Κορδάτος".

Καλύτερα από τώρα, παρά μετά, όταν μπορεί να είναι πολύ αργά...

του Διονύση Περδίκη

Τοποθετηθήκαμε πρόσφατα για την κρισιμότητα της σημερινής ιστορικής συγκυρίας (συνδυασμός πανδημίας, παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, η απάντηση της «πολεμικής οικονομίας» κοκ) με ένα ολοκληρωμένο άρθρο Πανδημία, κρίση, «πολεμική οικονομία» από τη μια, …«κομμουνιστική αμηχανία» από την άλλη;.

Στη βάση της τελευταίας εξέλιξης με την απαγόρευση κυκλοφορίας καταθέτουμε μόνο κάποια ερωτήματα και μερικές ακόμη συγκεκριμένες προτάσεις:

Πανδημία, κρίση, «πολεμική οικονομία» από τη μια, …«κομμουνιστική αμηχανία» από την άλλη;

Οι εξελίξεις στη χώρα μας και στον κόσμο το τελευταίο διάστημα, με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, θέτουν τους κομμουνιστές μπροστά σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση, και πιθανόν σε μια ιστορική πρόκληση.

Διαβάστε το άρθρο μου στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Μαρξιστικής Σκέψης "Γιάνης Κορδάτος"

Πόσοι πρόσφυγες και μετανάστες "χωράνε" στην ΕΕ και στην Ελλάδα;

Σήμερα η ΕΕ χρηματοδοτεί φυλακές, στρατόπεδα συγκέντρωσης, και άλλες κατασταλτικές πολιτικές σε Τουρκία, Λιβύη και Ελλάδα για να συγκρατήσει τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, οι οποίες δημιουργούνται ως συνέπεια των ιμπεριαλιστικών πολιτικών της ίδιας της ΕΕ και του ΝΑΤΟ σε Μ. Ανατολή και Αφρική [1].

Την ίδια στιγμή, η προσπάθεια των ανθρώπων αυτών να φτάσουν στις χώρες της ΕΕ, και η εκμετάλλευσή τους από την Τουρκία για να αποκομίσει πολιτικά οφέλη, κυρίως στο μέτωπο της Συρίας, συνιστά για το αστικό πολιτικό σύστημα, και δυστυχώς και για κάποιους που καμώνονται τους κομμουνιστές [2], "ασύμμετρη απειλή", "υβριδικό όπλο" κοκ, χωρίς κανείς να ξεκαθαρίζει ποιον κίνδυνο ακριβώς φέρουν οι άνθρωποι αυτοί και οι οικογένειες τους μαζί με την ....ύπαρξή τους....

Τι είδους απειλή συνιστούν, λοιπόν, πρόσφυγες και μετανάστες για την ΕΕ και την Ελλάδα;

Για την προσφυγική κρίση και τα καθήκοντα της κομμουνιστικής αριστεράς

του Διονύση Περδίκη

Σήμερα η προσφυγική κρίση στη χώρα μας βρίσκεται στο αποκορύφωμά της με βάση τις τελευταίες εξελίξεις, δηλ. τα γεγονότα στον Έβρο, και νωρίτερα, στα νησιά της Χίου και της Λέσβου. Για μια συνολική ανάλυση της κατάστασης και πολιτική θέση παραπέμπουμε στη σχετική ανακοίνωση του Συντονισμού δράσης και διαλόγου Κομμουνιστικών Δυνάμεων[1]. Στο παρόν άρθρο θα επικεντρώσουμε σε επιμέρους πλευρές του προβλήματος, προσπαθώντας να εξηγήσουμε και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κομμουνιστική αριστερά για να ηγηθεί μιας φιλολαϊκής λύσης για την κρίση αυτή.

Για τους όρους της αφηρημένης εργασίας στην εμπορευματική παραγωγή

Μετάφραση - πρόλογος: Διονύσης Περδίκης

Επιμέλεια: Άρη Ντα Κούνια Ντα Κώστα Ντίας & Δημήτρης Μουστάκας

Σε συνέχεια της μετάφρασης άρθρου του Chai-on Lee για την μαρξική εργασιακή θεωρία της αξίας, παραθέτουμε και τη μετάφραση μέρους (σελ. 95-100) της διδακτορικής διατριβής του ίδιου συγγραφέα με τίτλο «Περί των τριών προβλημάτων της αφαίρεσης, της αναγωγής, και του μετασχηματισμού, στην εργασιακή θεωρία της αξίας του Μαρξ» («On the three problems of abstraction, reduction and transformation in Marx's labour theory of value.»), Birkbeck (University of London), 1990.

Στο απόσπασμα αυτό ο συγγραφέας αναφέρεται στις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μια εργασία μπορεί να θεωρηθεί ως αφηρημένη εργασία, και να επιδιωχθεί ο καθορισμός της αξίας της με την αναγωγή της σε ένα ποσό ομογενοποιημένης απλής εργασίας. Ως τέτοιες προϋποθέσεις προτείνει την κινητικότητα και την προσαρμοστικότητα ή ευελιξία της εργασίας, μέσω των οποίων μπορεί κάθε εργασία να πραγματοποιηθεί από κάθε συνηθισμένη εργατική δύναμη, όταν υπάρχει επαρκής εκπαίδευση και άσκηση.

Οι προϋποθέσεις αυτές, όμως, δεν πληρούνται για την πρωτότυπη, δημιουργική εργασία, όπως είναι κατά κανόνα η επιστημονική και καλλιτεχνική εργασία, για την οποία ο συγγραφέας προτείνει ότι δεν έχει μια αντικειμενικά απαλλοτριώσιμη μορφή, δηλ. το προϊόν της δεν προσφέρεται για να λάβει την εμπορευματική μορφή από μόνο του, χωρίς τον συνδυασμό της τέτοιας εργασίας με άλλες, στην παραγωγή ενός εμπορεύματος από κοινού, στα πλαίσια του ενιαίου συλλογικού εργάτη της καπιταλιστικής επιχείρησης.

Απουσία τέτοιου συνδυασμού, λοιπόν, ο συγγραφέας θεωρεί ότι το προϊόν της δημιουργικής, πρωτότυπης εργασίας, παίρνει τη μορφή του πλασματικού κεφαλαίου, όπως η γη, το οποίο βασίζεται σε νομική προστασία. Με άλλα λόγια, παίρνει τη μορφή του εμπορεύματος μόνο εξωτερικά, και αντίστοιχα μια τιμή στην αγορά, η οποία όμως δεν καθορίζεται αντικειμενικά από την εργασιακή αξία, δηλ. την αξία της οποίας η ουσία είναι η αφηρημένη εργασία.

Αντίστοιχα, προσθέτουμε από την πλευρά μας, τα εισοδήματα που προκύπτουν από την πώληση ενός τέτοιου εμπορεύματος, το οποίο προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα και προσφέρεται στην αγορά με αποκλειστικότητα, δεν συνιστούν κέρδη από παραγωγή υπεραξίας, αλλά μονοπωλιακές προσόδους. 

Όπως αναφέρθηκε και στον πρόλογο της μετάφρασης του παραπάνω άρθρου του ίδιου συγγραφέα, κάτι τέτοιο έχει πολύ σημαντικές συνέπειες στο βαθμό που έχει διεθνοποιηθεί η παραγωγή στον σύγχρονο καπιταλισμό, και η διεθνής αγορά κατακερματίζεται

• σε περιοχές του κόσμου όπου κυριαρχεί η σύνθετη -σε μεγάλο βαθμό επιστημονική, ή και μη παραγωγική- εργασία, και τα τεχνολογικά μονοπώλια,
• και σε άλλες, όπου κυριαρχεί η απλή, εκτελεστική εργασία, και η μαζική βιομηχανική παραγωγή εμπορευμάτων.

Μάλιστα, ο διεθνής αυτός καταμερισμός αναπαράγεται συστηματικά μέσα από νομοθεσίες πνευματικής ιδιοκτησίας (βλ. Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου), και αντιμεταναστευτικές νομοθεσίες, οι οποίες εμποδίζουν τη διεθνή κινητικότητα, τόσο της εργασίας, όσο και του κεφαλαίου (που δεν μπορεί να επενδυθεί ελεύθερα στη μίμηση της προστατευμένης τεχνολογίας). Βλ. το κείμενο εργασίας του Δ.Π. για τον καθοριστικό ρόλο των παραπάνω για τον σύγχρονο κρατικο-μονοπωλιακό καπιταλισμό ή ιμπεριαλισμό.

Διονύσης Περδίκης

Ακολουθεί το μεταφρασμένο απόσπασμα:

Επανεξέταση της εργασιακής θεωρίας της αξίας του Μαρξ, Chai-on Lee

Παραθέτουμε παρακάτω αποσπάσματα της μετάφρασης του άρθρου του Chai-on Lee (Εθνικό Πανεπιστήμιο Chou-nam, Κορέα) στην Cambridge Journal of Economics 1993, 14, 463-78, με τίτλο Επανεξέταση της εργασιακής θεωρίας της αξίας του Μαρξ (Marx's labour theory of value revisited), σε μετάφραση από την αγγλική γλώσσα του Διονύση Περδίκη και επιμέλεια του κειμένου από τον Δημήτρη Μουστάκα.

Το σύνολο της μετάφρασης μπορεί να αναγνωστεί σε μορφή pdf κάνοντας κλικ στον σύνδεσμο της παρακάτω εικόνας: 

Παρά τον τίτλο του άρθρου περί "επεναξέτασης" της μαρξικής εργασιακής θεωρίας της αξίας, ο αρθρογράφος καταπιάνεται με την υπεράσπιση της εν λόγω θεωρίας από κριτική που προέρχεται τόσο από μέρος της μαρξιστικής πολιτικής οικονομίας, όσο και της σραφφιανής ή (νεο-)ρικαρδιανής.

Ασχολείται με θέματα όπως ο μετασχηματισμός των αξιών σε τιμές παραγωγής, και η αναγωγή της αξίας της σύνθετης εργασίας σε απλή. 

Πρόκειται για ζητήματα των οποίων η εις βάθος κατανόηση και απαλλαγή από διαστρεβλωτικές ερμηνείες είναι απαραίτητη, προκειμένου να μελετηθούν τα σύγχρονα φαινόμενα του διεθνούς καταμερισμού εργασίας. Ειδικά εφόσον ο καταμερισμός αυτός διαχωρίζει όλο και περισσότερο

• από τη μια την σύνθετη, ειδικευμένη, διανοητική, δημιουργική ή και επιστημονική, εργασία, που απασχολείται κυρίως σε υπηρεσίες, και εν μέρει μη παραγωγική, η οποία συγκεντρώνεται κατά πλειοψηφία στις ανεπτυγμένες, ιμπεριαλιστικές επί το πλείστον, χώρες,
• και την απλή, ανειδίκευτη, χειρωνακτική, επαναληπτική-εκτελεστική, που απασχολείται παραγωγικά στη μεταποιητική και εξορυκτική βιομηχανία, η οποία συγκεντρώνεται κυρίως στις αναπτυσσόμενες, οικονομικά εκμεταλλευόμενες, και εξαρτημένες χώρες του κόσμου.

Ο τέτοιος διεθνής καταμερισμός της εργασίας από τη μια δημιουργεί μια διεθνή αγορά εμπορευμάτων και, παραγωγικών ή μη, εξαγωγών κεφαλαίου, και από την άλλη την κατακερματίζει στη βάση της πολιτικής (κρατικής) ισχύος, μέσα από κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις που επεμβαίνουν στην ελεύθερη κυκλοφορία τόσο της εργατικής δύναμης, όσο και του κεφαλαίου (καταστολή μετανάστευσης, νομοθεσία πνευματικής ιδιοκτησίας, στρατιωτικο-πολιτικές επεμβάσεις κοκ). Έτσι, αναδεικνύεται σε θεμελιώδες ζήτημα η ανάπτυξη της πολιτικής οικονομίας της διεθνούς μεν, κατακερματισμένης και άνισης, δε, αγοράς, κατά την οποία προκύπτουν ερωτήματα για τα ποσοστά κέρδους, τους βαθμούς εκμετάλλευσης και την αξία της εργατικής δύναμης ανά περιοχή του κόσμου. Βλ. το κείμενο εργασίας του Δ.Π. για τον καθοριστικό ρόλο των παραπάνω για τον σύγχρονο κρατικο-μονοπωλιακό καπιταλισμό ή ιμπεριαλισμό.

Σε μια τέτοια έρευνα αποσκοπεί το ξεκαθάρισμα γύρω από τη μαρξική εργασιακή θεωρία της αξίας, στην οποία ελπίζουμε ότι συμβάλει η μετάφραση του άρθρου αυτού.

Παραθέτουμε παρακάτω την Εισαγωγή και τα τελευταία δύο μέρη του άρθρου, σε δύο ξεχωριστές ενότητες, και προσκαλούμε τον αναγνώστη να διαβάσει το σύνολο του άρθρου στο αρχείο pdf, ακολουθώντας τον παραπάνω σύνδεσμο.

Διονύσης Περδίκης

Κείμενο εργασίας για την περιοδολόγηση του καπιταλισμού και το σύγχρονό του στάδιο

Το παρόν μπορεί να διαβαστεί ευκολότερα και ως αρχείο pdf

I. Εισαγωγή

Η απουσία μιας συστηματικής θεωρίας της ιστορικής εξέλιξης, και επομένως και περιοδολόγησης, του καπιταλισμού, είναι ένα από τα σημαντικότερα σημεία στα οποία χρίζει περαιτέρω ανάπτυξης η σύγχρονη μαρξιστική-λενινιστική θεωρία. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, παρατηρείται μια αναζωογόνηση και περαιτέρω ανάπτυξη της θεωρίας του σύγχρονου καπιταλισμού, σε μεγάλο βαθμό εντός του πλαισίου της κλασσικής θεωρίας του ιμπεριαλισμού ή (κρατικο-)μονοπωλιακού καπιταλισμού[1], με πλούσια αρθρογραφία και βιβλιογραφία σε διεθνές επίπεδο, και με κεντρικές έννοιες αυτές των

·       νέων μορφών εκμετάλλευσης και καταπίεσης που συμβάλουν στην ανάδυση της υπερεκμετάλλευσης της εργασίας ως κυρίαρχης τάσης (έναντι της σχετικής και απόλυτης υπεραξίας) στη σφαίρα της παραγωγής[2],

·       της διόγκωσης των μη παραγωγικών κλάδων, ιδιαίτερα του χρηματοπιστωτικού τομέα[3],

·       της μονοπωλιακής προσόδου[4] στη σφαίρα του ανταγωνισμού, σε σύνδεση με το τεχνολογικό μονοπώλιο λόγω της θεσμοθέτησης της πνευματικής ιδιοκτησίας[5],

·       όπως και των σχέσεων ιμπεριαλιστικής εξάρτησης -δηλ. εκμετάλλευσης και κυριαρχίας- στη σφαίρα της διεθνούς αγοράς και των διακρατικών σχέσεων[6].

Πρόσφατα, μάλιστα, διεξήχθη στα πλαίσια του 16^ου διεθνούς συνεδρίου για τον Ιστορικό Υλισμό, στο Λονδίνο, στις 7-10 Νοεμβρίου του περασμένου έτους, ειδική συνεδρία με την παραπάνω θεματολογία[7].

Στο παρόν κείμενο εργασίας, δεν μπορεί να αναπτυχθεί μια συστηματική θεωρία της ιστορικής εξέλιξης του καπιταλισμού. Αρκούμαστε στα παραπάνω σχόλια, στην παράθεση των σχετικών αναφορών στις υποσημειώσεις, ενώ ακολουθούν παρακάτω κάποιες μεθοδολογικές προτάσεις, αλλά και η συνοπτική σκιαγράφηση μιας ερευνητικής κατεύθυνσης. Δεσμευόμαστε, όμως, να συνεχίσουμε τις μεταφράσεις της σχετικής ξενόγλωσσης αρθρογραφίας[8], και να παρουσιάσουμε στο επόμενο διάστημα με ολοκληρωμένο τρόπο τις -υπό διαμόρφωση- απόψεις μας.