Δίνοντας νόημα στις λέξεις: Στρατηγική, τακτική, μεταβατικό πρόγραμμα, μέτωπο

Καταγράφω παρακάτω συνοπτικά πώς αντιλαμβάνομαι, προσωπικά και στη δεδομένη στιγμή, έννοιες όπως η στρατηγική, η τακτική, το μεταβατικό πρόγραμμα και το κοινωνικοπολιτικό μέτωπο, από τη σκοπιά ενός μαρξιστικού-λενινιστικού κομμουνιστικού εργατικού κόμματος.

Η στρατηγική

Η στρατηγική, από τη σκοπιά των συμφερόντων της εργατικής τάξης, καθορίζει το είδος της εξουσίας και τον αφηρημένο τρόπο προσέγγισής της εκ μέρους της τάξης αυτής. Έτσι, πρέπει να λαμβάνει υπόψιν της παράγοντες όπως οι παραγωγικές σχέσεις, δηλ. η ταξική διάρθρωση της κοινωνίας, οι παραγωγικές δυνάμεις (πχ το επίπεδο ανάπτυξης της οικονομίας το πόσο συγκεντρωμένη είναι, την κλαδική της διαφοροποίηση, το επίπεδο της τεχνολογίας κοκ), ο τρόπος που αυτοί οι παράγοντες διαπλέκονται με τους αντίστοιχους των άλλων κρατών στο διεθνές επίπεδο, δηλ. το χαρακτήρα του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος και τη θέση της χώρας σε αυτόν, παράγοντες γεωπολιτικούς κοκ Η στρατηγική απαντάει στο ποιες κοινωνικές δυνάμεις θα βρεθούν στην εξουσία (πχ η συμμαχία της εργατικής τάξης με μικροαστικά στρώματα), με ποιόν αφηρημένο τρόπο, δηλ. το είδος της επανάστασης, ποιοι βασικοί τρόποι και σχέσεις παραγωγής θα επιβληθούν (πχ κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, συνεταιρισμοί μικροπαραγωγών και ένταξη τους στο δημοκρατικό κεντρικό σχεδιασμό), ποιο είναι το γενικό σχέδιο οργάνωσης του κράτους (πχ οι θεσμοί εργατικής και λαϊκής δημοκρατίας), ποιες θα είναι οι διεθνείς σχέσεις (πχ έξοδος από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ) κτλ. Ζητήματα αυτού του είδους αποτελούν κριτήρια για το σχηματισμό των κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων, ακόμη και αν υπάρχουν άλλες ιδεολογικές διαφωνίες (αν τα κόμματα φτιάχνονταν στη βάση λεπτομερούς ιδεολογικής συμφωνίας δε θα ήταν κόμματα αλλά εκκλησίες…). Σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει κομμουνιστικό-εργατικό κόμμα που να δίνει ικανοποιητικές απαντήσεις σε αυτά τα ζητήματα, και το γεγονός αυτό συσχετίζεται με την εικόνα διάλυσης του εργατικού και λαϊκού κινήματος.

Η τακτική

Από τη στρατηγική στην τακτική γίνεται μια κίνηση από το αφηρημένο προς το συγκεκριμένο, και από μακροπρόθεσμο στο βραχυ-/μεσο-πρόθεσμο. Η τακτική οφείλει να λαμβάνει υπόψιν της, πέρα από τη στρατηγική στην οποία πρέπει να υποτάσσεται, και παράγοντες όπως η διάταξη των πολιτικών δυνάμεων και ο πολιτικός συσχετισμός, η οργανωτική, πολιτική και ιδεολογική κατάσταση του εργατικού και λαϊκού κινήματος, η φάση του οικονομικού κύκλου στην οποία βρίσκεται η οικονομία (πχ ανάπτυξη, κρίση, ύφεση), έκτακτες συνθήκες όπως πολιτικές κρίσεις, πολέμους, φυσικές καταστροφές κοκ Επομένως, από τη μια δεν μπορεί να ταυτίζεται με τη στρατηγική μιας και απαιτεί ευελιξία ανάλογη με τις –ακόμη και απότομες- αλλαγές αυτών των παραγόντων, από την άλλη δεν μπορεί και να υποβιβάζεται σε μια ευκαιριακή πρακτική. Η τακτική απαντάει σε θέματα πολιτικών και εκλογικών συμμαχιών, στης αξιοποίησης του κοινοβουλευτικού αγώνα, της κοινής δράσης στο εργατικό και λαϊκό κίνημα, στης επιλογής συνθημάτων και άμεσων πολιτικών στόχων κοκ 

Μια μορφή τακτικής, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία λόγω της μεγαλύτερης διάρκειας στο χρόνο, αλλά και του τρόπου που σχετίζεται με πολλές, αν όχι όλες, τις πλευρές της τακτικής, είναι το κοινωνικοπολιτικό μέτωπο, το οποίο συνδυάζει διαλεκτικά πολιτικές συνεργασίες ή συμφωνίες κορυφής, με κοινή δράση στο εργατικό και λαϊκό κίνημα, στη βάση ενός προγράμματος πολιτικών στόχων. Το κοινωνικοπολιτικό μέτωπο αποσκοπεί στη διευκόλυνση της κοινωνικής συμμαχίας και τη μεταβολή του πολιτικού συσχετισμού, δημιουργώντας ευνοϊκότερες υποκειμενικές συνθήκες για το ξέσπασμα και τη θετική έκβαση της επανάστασης.

Το μεταβατικό πρόγραμμα

Το μεταβατικό πρόγραμμα είναι ένα συνεκτικό σύνολο πολιτικών στόχων το οποίο καταθέτει το κομμουνιστικό και εργατικό κόμμα προς το λαό και τους πολιτικούς του συμμάχους. Ο σκοπός του είναι να γεφυρώσει χρονικά και ουσιαστικά την παρούσα πολιτική και κοινωνική κατάσταση με το στρατηγικό στόχο. Το μεταβατικό πρόγραμμα αποτελεί στοιχείο της τακτικής, αν και οι στόχοι του μπορεί να έχουν άμεση σύνδεση με τη στρατηγική. Για παράδειγμα, στόχοι όπως η έξοδος από την ΕΕ ή η εθνικοποίηση στρατηγικών επιχειρήσεων και κλάδων, οι οποίοι καθορίζουν τον τρόπο που παράγονται, εισρέουν ή εκρέουν αξίες από/στην ελληνική οικονομία, σχετίζονται άμεσα με τη στρατηγική. Από την άλλη, το μεταβατικό πρόγραμμα πρέπει να λαμβάνει υπόψη παράγοντες της τακτικής όπως ο οικονομικός κύκλος, η ύπαρξη πολιτικής κρίσης ή πολέμου, ο πολιτικός συσχετισμός κτλ στη διαμόρφωση και εσωτερική ιεράρχηση των στόχων αυτών. Έτσι, για παράδειγμα, η κατάργηση των μνημονίων και η διαγραφή του χρέους αποτελούν στόχους που προέκυψαν ή που αναβαθμίστηκαν στο περιβάλλον της καπιταλιστικής κρίσης στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Το μεταβατικό πρόγραμμα δεν ταυτίζεται απαραίτητα με το μετωπικό πρόγραμμα, καθώς για το τελευταίο παίζει ρόλο και ο εσωτερικός συσχετισμός ανάμεσα στις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις του μετώπου.