Οι τρεις αντιφάσεις της Μακράς Ύφεσης

Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο του Michael Roberts

μετ. Κώστας Σμπόνιας

επιμ. Διονύσης Περδίκης

 

Εισαγωγή του επιμελητή

Μεταφράζουμε και αναδημοσιεύουμε την ανάρτηση αυτή από το ιστολόγιο του Michael Roberts, με τίτλο Οι τρεις αντιφάσεις της Μακράς Ύφεσης (The three contradictions of the Long Depression), διότι, παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις που μπορεί να έχουμε κυρίως για τον ρόλο του μονοπωλίου στον σύγχρονο καπιταλισμό, οι υπογράφοντες τη θεωρούμε ως μια εξαιρετικά επιτυχημένη, συνεκτική και αποδεικτική, σύνοψη της σύγχρονης ιστορικής συγκυρίας για το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Ο αρθρογράφος αναφέρεται σε τρεις αντιθέσεις:

• την οικονομική, δηλ. τη λεγόμενη Μακρά Ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας, και ειδικά των ανεπτυγμένων και ιμπεριαλιστικών κρατών, λόγω παρατεταμένα χαμηλής κερδοφορίας,
• την περιβαλλοντική, της καταστροφής του περιβάλλοντος (υπερθέρμανση πλανήτη, πανδημία κορωνοϊού κοκ), η οποία επιστρέφει και εκδηλώνεται ως – φαινομενικά και μόνο – εξωγενής οικονομική κρίση,
• και τη γεωπολιτική, δηλ. την ένταση των ενδο-καπιταλιστικών αντιθέσεων στη διεθνή αγορά και στις διακρατικές σχέσεις.

Σχετικά με την τελευταία αυτή διάσταση, η οποία είναι και εξαιρετικά επίκαιρη λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, ο αρθρογράφος ορίζει την ουσία των αντιθέσεων αυτών ως τον αγώνα ανάμεσα στους καπιταλιστές για το κέρδος. Με βάση την ουσία αυτή, συγκεκριμενοποιεί τη σύγχρονη ιστορική συγκυρία ως εξής:

«Ο ανταγωνισμός έχει ενταθεί μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (G7+) και ορισμένων οικονομιών που έχουν αντισταθεί στις προσφορές του ιμπεριαλιστικού μπλοκ, όπως η Ρωσία και η Κίνα.[…] Και το ιμπεριαλιστικό μπλοκ επιδιώκει όλο και περισσότερο να αντισταθμίσει την αδυναμία του “παγκόσμιου βορρά” με την περαιτέρω εκμετάλλευση του “παγκόσμιου νότου”.».

Αναφέρεται σε προηγούμενες αναρτήσεις του, με βάση τις οποίες δεν θεωρεί την Κίνα και τη Ρωσία ιμπεριαλιστικές χώρες, στη βάση του ότι βγαίνουν ζημιωμένες στον διεθνή ανταγωνισμό, με βάση το σύνολο των συναλλαγών τους με όλες τις άλλες χώρες του κόσμου, και ειδικότερα με το ιμπεριαλιστικό μπλοκ, ή, με απλά λόγια, το κεφάλαιό τους (κέρδος), οι εργαζόμενοί τους (μισθοί), και το κράτος τους (φόρος επί των κερδών και των μισθών), συσσωρεύουν και καταναλώνουν λιγότερη αξία από ό,τι παράγουν οι εργαζόμενοί τους με την εργασία τους. Το ακριβές αντίθετο συμβαίνει στις χώρες του ιμπεριαλιστικού μπλοκ, το οποίο αξιοποιεί την ιμπεριαλιστική του ισχύ, προκειμένου να επιτύχει τη «ληστεία» αυτή και να αναπαραχθεί ως τέτοιο εις βάρος του υπόλοιπου κόσμου.

Με βάση τη διάκριση αυτή, τοποθετείται καταληκτικά για τη σύγχρονη ιστορική συγκυρία στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα:

«Επίσης, φαίνεται ότι ανυπότακτες οικονομικές δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Κίνα, πρέπει να τιθασευτούν ή να συντριβούν, για να μπορέσουν οι μεγάλες καπιταλιστικές οικονομίες να αποκτήσουν μια νέα πνοή. Αυτή είναι μια τρομακτική προοπτική. Η μόνη ελπίδα διαφυγής από τις επιπτώσεις της Μακράς Ύφεσης και περισσότερους πολέμους είναι η ανάληψη της εξουσίας από δημοκρατικές σοσιαλιστικές κυβερνήσεις που βασίζονται στους εργαζόμενους, οι οποίες μπορούν να υποστηρίξουν μια πραγματική ένωση των εθνών (Σ.τ.Μ., a real united nations), για να τερματίσουν τις οικονομικές κρίσεις, να αντιστρέψουν τις περιβαλλοντικές καταστροφές για τον πλανήτη και να επιτύχουν μια ειρηνική ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας.»

Αφήνουμε τον αναγνώστη να εκτιμήσει την επιχειρηματολογία και τα εμπειρικά στοιχεία που παραθέτει ο αρθρογράφος, σημειώνοντας μόνο ότι, για να αποδώσουμε τη διάκριση που κάνει μεταξύ σύντομων χρονικά κρίσεων και πιο μακροχρόνεων υφέσεων ή περιόδων στασιμότητας, μεταφράσαμε τους αγγλικούς όρους «recession(s)» και «slump(s)» ως «κρίση/-εις,» και τον όρο «depression(s)» ως «ύφεση/-εις».

 

Διονύσης Περδίκης

Διαβάστε το μεταφρασμένο άρθρο στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Μαρξ. Σκέψης "Γ. Κορδάτος"