Ένα μικρό σχόλιο για τις ιδεολογικές ρίζες του σημερινού αναθεωρητισμού του ΚΚΕ...

Θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σε ένα ενδιαφέρον άρθρο στην Ίσκρα, από τον Δ. Μπελαντή, μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο ασχολείται με τη στρατηγική του ΚΚΕ στον αντιφασιστικό αγώνα, και ειδικότερα με τη ..."θεωρία των σταδίων" και τη διαλεκτική εθνικού-ταξικού.
Το άρθρο θα ήταν πιο χρήσιμο να διαβαστεί κατά αντιπαράθεση με σειρά άρθρων για τα ίδια ζητήματα, στον Εργατικό Αγώνα, από τον Α. Θεοδώρου,  με επίκεντρο την Ολομέλεια του ΚΚΕ το 1934 (κυρίως εδώ, αλλά κι εδώ κι εδώ).

Το πιο ενδιαφέρον σημείο βρίσκεται σε μια φρασούλα που πολύ συνοπτικά εξηγεί τους λόγους της διαφωνίας του Δ. Μπελαντή με τη στρατηγική της λεγόμενης "θεωρίας των σταδίων", την οποία βασίζει στον "μηχανιστικό και οικονομίστικο" χαρακτήρα του σοβιετικού μαρξισμού:

Η νέα στρατηγική, όπως εν μέρει ορθά την επέκρινε ο Πουλιόπουλος, είχε το πρόβλημα όχι μόνο της παραγνώρισης των υπαρκτών όψεων καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα αλλά και της υιοθέτησης ενός μηχανιστικού και   οικονομίστικου σοβιετικού μαρξισμού, στα πλαίσια του οποίου η ανάπτυξη των ουδέτερων παραγωγικών δυνάμεων είναι σημαντικότερη από την ανάπτυξη της πολιτικής ταξικής πάλης και είναι δυνατόν να σταθεροποιηθούν ακόμη και στο ιμπεριαλιστικό στάδιο ενδιάμεσα πολιτικά και κοινωνικά καθεστώτα («θεωρία των σταδίων»).

Επομένως, σύμφωνα με τον Δ. Μπελαντή, για τις αντικειμενικές προϋποθέσεις της σοσιαλιστικής επανάστασης, πιο σημαντικό από το αν πχ υπήρχε βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα και αρκετά μαζική, έμπειρη και συγκροτημένη εργατική τάξη, ήταν η "ανάπτυξη της πολιτικής ταξικής πάλης".

Ας δούμε τι γράφει για το ζήτημα ο Εργατικός Αγώνας στο πρώτο άρθρο από αυτά που παραθέτω παραπάνω:

Ο χαρακτήρας μιας Επανάστασης -γράψαμε στο προηγούμενο σημείωμα- καθορίζεται από δύο βασικούς παράγοντες στην διαλεκτική τους συνάφεια: πρώτον ποιος κάνει την επανάσταση και δεύτερον ποια προβλήματα αυτή καλείται να λύσει. Η 6^η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το 1934 όρισε πως «η επικείμενη επανάσταση των εργατών και αγροτών στην Ελλάδα θα έχει αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα με τάσεις γρήγορης μετατρο­πής σε προλεταριακή σοσιαλιστική επανάσταση».

Στη συνέχεια, στο άρθρο παραθέτει αναλυτικά στοιχεία που αποδεικνύουν τον αγροτικό χαρακτήρα της οικονομίας, το πολύ χαμηλό επίπεδο της βιομηχανικής ανάπτυξης και την αδύναμη θέση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα του 1930, για να καταλήξει στο μάλλον "οικονομίστικο" -κατά τον Δ.Μπελαντή- συμπέρασμα:

Για ποια σοσιαλιστική επανάσταση;

Απ’ όλα τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει με απόλυτη σαφήνεια πως η βιομηχανία στην Ελλάδα του ’30 είναι κατά το ελάχιστο βιομηχανία και κατά το μέγιστο βιοτεχνία. Οι περισσότερες παραγωγικές μονάδες φαίνεται πως είναι κυρίως οικογενειακού χαρακτήρα και σίγουρα έχουν ως εργαζόμενο τον ίδιο τον ιδιοκτήτη τους. Ο χαρακτήρας της βιομηχανίας είναι μεταποιητικός και ο κύριος προσανατολισμός της είναι στην παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων. Η συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης στη βιομηχανία είναι ανειδίκευτη ή η ειδίκευσή της δεν έχει σχέση με τη σύγχρονη, για την εποχή, στις ανεπτυγμένες χώρες μηχανική παραγωγή αφού η πλειοψηφία των επιχειρήσεων δεν χρησιμοποιεί μηχανική κινητήρια δύναμη. Στην πραγματικότητα η εικόνα της βιομηχανίας- βιοτεχνίας στην Ελλάδα του ’30 δείχνει την τεράστια έκταση του μικροαστικού στοιχείου το οποίο αναμειγνυόταν άμεσα με το προλεταριάτο της εποχής αφού σε ελάχιστο έως και μηδαμινό βαθμό υπήρχε αυτή η απρόσωπη σχέση μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου που συναντάμε στις αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες. Τέλος πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το ειδικό βάρος της βιομηχανίας- βιοτεχνίας εκείνη της περίοδο, στο σύνολο της οικονομίας της χώρας ήταν αρκετά χαμηλό. Συγκεκριμένα η βιομηχανία (όπως την όριζαν τότε) απέφερε το 1930 μόλις το 10,93% στο εθνικό εισόδημα ενώ το 1934 η συνεισφορά της έφτανε στο 12,04% και το 1939 στο 12,51% (Μ. Δρίτσα, στο ίδιο, σελ. 119).
Με αυτή την πραγματικότητα στην τότε Ελλάδα, με την αγροτιά να αποτελεί την πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας στο σύνολο του πληθυσμού και στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, με τα μικροαστικά στρώματα της πόλης να γνωρίζουν τεράστια εξάπλωση και να ανακατεύονται σε τεράστια έκταση με το προλεταριάτο, με την βιομηχανία ουσιαστικά καθυστερημένη και να απουσιάζει εντελώς από τους τομείς αιχμής, με μια εργατική τάξη που στην πλειοψηφία της δεν ήξερε τί σημαίνει παραγωγή μέσω των μηχανών, υπήρχαν άνθρωποι ( και υπάρχουν και σήμερα) που υποστήριζαν ότι η επανάσταση θα έπρεπε στο χαρακτήρα της να ορίζεται ως σοσιαλιστική. Αυτό αν δεν είναι τρέλα στο τετράγωνο είναι παντελής άγνοια του μαρξισμού. Με πλειοψηφικό το μικροαστικό στοιχείο, πολιτικά δεν μπορούσε κανείς να περιμένει ότι το κομμουνιστικό κόμμα θα κυριαρχούσε, δηλαδή θα κατακτούσε την πλειοψηφία του λαού, από μόνο του.  Ας υποθέσουμε όμως ότι το κομμουνιστικό κόμμα κατάφερνε να συγκεντρώσει γύρω του την πλειοψηφία του εργαζόμενου λαού, δηλαδή το προλεταριάτο, την αγροτιά και τα μικροαστικά στρώματα της πόλης. Ακόμα κι αν αυτό συνέβαινε- κάποια στιγμή και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες-, δεν ήταν κάτι που μπορούσε κανείς να το προσδιορίσει εκ των προτέρων. Αλλά ακόμη κι αν συνέβαινε μόνο πολιτικά η επανάσταση θα έπαιρνε σοσιαλιστικό χαρακτήρα. Δηλαδή μόνο στο επίπεδο της πολιτικής εξουσίας (που κυρίαρχο θα ήταν το κομμουνιστικό κόμμα) η επανάσταση θα ήταν προλεταριακή. Στο επίπεδο της οικονομίας θα χρειαζόταν πολλές δεκαετίες για να πάρει σοσιαλιστικό χαρακτήρα, για να δημιουργηθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Ο αναγνώστης μπορεί να κρίνει, ανάλογα και με τις γνώσεις του, ποια θέση ανταποκρίνεται καλύτερα στον επιστημονικό διαλεκτικό ΥΛΙΣΜΟ, αλλά και να αντιληφθεί σε τί είδους αναθεωρητικά ρεύματα έχει προσχωρήσει η ηγεσία του ΚΚΕ, όταν κρίνει με παρόμοιο τρόπο με τον Δ. Μπελαντή της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ τη στρατηγική του Κόμματος που οδήγησε στις λαμπρότερες στιγμές της ιστορίας του, όταν αναδείχτηκε σε πολιτικό ηγέτη του ελληνικού έθνους μέσω της συγκρότησης του ΕΑΜ. (Πόσο μάλλον όταν, όποιος διαβάσει τη συνέχεια του άρθρου του Δ.Μπελαντή, θα διαπιστώσει ότι η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ έχει ακόμη πιο αναθεωρητικές και αριστερίστικες αντιλήψεις και από τον συγγραφέα αυτόν, στα ζητήματα πχ της διαλεκτικής εθνικού-ταξικού, της μετωπικής πολιτικής κοκ...)